Sneeuw

Van alle neerslag die in Nederland valt begint een belangrijk deel zijn leven als sneeuw. In de onderste lagen van de atmosfeer is het echter meestal te warm: de sneeuw smelt tijdens de val naar de aarde, zodat regen toch de meest voorkomende neerslagvorm is.

Het vallen van sneeuw
Om in ons land toch sneeuw te kunnen laten vallen moet vrijwel de gehele atmosfeer een natteboltemperatuur beneden het vriespunt hebben. De natteboltemperatuur is de temperatuur die een vallende sneeuwvlok of regendruppel ervaart. Hoe droger de lucht, hoe lager de natteboltemperatuur bij dezelfde temperatuur. Dit verklaart waarom het soms kan sneeuwen bij een temperatuur van 5, ja tot wel 8 graden boven nul: als de lucht maar droog genoeg is, verdampt er zoveel water van de sneeuwvlok dat deze zelf nul graden of kouder blijft.

Omgekeerd komt het voor dat het bij een temperatuur waarvan je op het eerste gezicht zou zeggen dat deze laag genoeg is, toch regent in plaats van sneeuwt. Dit komt doordat zich hoger in de atmosfeer een warme luchtlaag bevindt waarin de sneeuw gesmolten is. Soms vriest het dan in de onderste koude laag nabij het aardoppervlak: dit geeft ijzel.
Wanneer de sneeuw onderweg gedeeltelijk gesmolten is en onderweg weer bevriest, krijg je ijsregen. Zo kun je allerlei interessante overgangen en mengsels van neerslagvormen krijgen die iets zeggen over wat er in de hogere luchtlagen aan de hand is.

Zo zien we bijvoorbeeld bij een dooi-inval dat de warme lucht eerst op enige hoogte doordringt. Eerst valt er sneeuw, die overgaat in regen, soms via de tussenstappen van ijsregen en ijzel. Van een langdurig sneeuwdek kan dan natuurlijk geen sprake zijn.

Wanneer en waar sneeuwt het?

• Sneeuw kan voorkomen in de periode van oktober tot en met mei.
• Het vaakst sneeuwt het in de maanden december tot en met maart.
• Het meest sneeuwt het in noordoosten en oosten van ons land en in de Limburgse heuvels.
• Langs de kust en dan vooral langs de Zeeuwse kust sneeuwt het minst.

Bij welke weerssituaties sneeuwt het?

• Meestal aan het einde van een koude periode. Het binnendringen van zachtere lucht veroorzaakt dan enige tijd sneeuw, die vaak een halve tot een hele dag blijft liggen.
• Soms valt sneeuw bij het binnendringen van koude lucht. Wanneer ze dan blijft liggen, kan het sneeuwdek zich gedurende langere tijd handhaven.
• Soms hebben we te maken met sneeuwbuien. Vaak valt er niet alleen sneeuw, maar ook hagel en regen. Dit noemen we dan winterse buien.
• Sneeuwbuien komen vooral voor bij koude noordwestelijke of noordelijke stromingen. Omdat de lucht hierbij over het warme zeewater komt, is ze onderin relatief warm, terwijl deze boven in de atmosfeer juist erg koud is.
• Aan de kust is het dan vaak tussen de buien door niet koud genoeg om de sneeuw te laten blijven liggen. Soms is het wel koud genoeg dan kan er juist aan de kust, waar de buien dan het hevigst zijn, veel sneeuw vallen.

Waar en wanneer komen de meest spectaculaire sneeuwsituaties voor?

• Bij mislukte dooiaanvallen. Dit komt voor wanneer het dooifront vlak bij of juist over ons land tot stilstand komt.
• Wanneer een depressie juist over of ten zuiden van ons land langstrekt.
• Wanneer het flink waait en het sneeuwt of er sneeuw ligt, spreken we van een sneeuwstorm.
• Hiervan vindt de maatschappij flinke overlast, het verkeer wordt bemoeilijkt door gladheid, sneeuwduinen en slecht zicht.
• Dit soort situaties zijn gewoonlijk erg zeldzaam in ons land, maar in sommige winters kunnen ze juist vaak voorkomen.
• Bij zeer koude oostnoordoostelijke stromingen kunnen er op de Waddeneilanden enorme hoeveelheden sneeuw vallen.

In wat voor winters sneeuwt het meest?

• In kwakkelwinters, waarbij koude en zachte lucht elkaar vaak afwisselen.
• Strenge winters gaan vaak gepaard met droge oostelijke luchtstromen. Dan sneeuw het soms maar weinig.
• In zogenaamde Groenlandwinters, (hogedrukgebieden bij Groenland of IJsland) waarbij noordelijke stromingen overheersen. Er komen dan veel sneeuwbuien voor.

Relevante links:
Sneeuwdek
Sneeuwstorm
Winterse buien
IJzel, ijsregen

Auteur: Adrie Huiskamp