Heftig onweer in Hengelo
Door Herman Harperink
Het was vrijdag avond en in Hengelo (Overijssel) werd de "Nacht van Hengelo" verreden in het centrum. Een club wielrenners en een hoop feest erom heen. Ik ben geen type voor dat soort dingen dus ik was daar niet ter plaatse.
Omdat de dashboardverlichting van de auto van mijn vriendin stuk was nam ze mijn auto mee. Tenminste, nadat ik mijn fotostatief uit de kofferbak gered had. Ik verwachte eerlijk gezegd niet veel van die avond, maar je weet maar nooit. Het was die dag erg warm maar niet overdreven vochtig (40%). De hele namiddag was er al wolkenvorming. Door een inversielaag kwam dit eigenlijk niet echt ver. De convectie was er wel maar door de inversielaag kwam er een horizontale wolkenvorming op gang en was er verticaal niets spectaculairs te zien. Ik dacht nog, dat word niets vandaag, maar morgen wordt het beter .... hoe stom!
Eerlijk gezegd zat ik verder ook niet echt op te letten. Ik dacht dat er mogelijk zaterdag meer kans op onweer was en had me er al bij neergelegd dat dit dan zo zou zijn. Intussen was ik bezig met de software van mijn weerstation. Het werkt wel maar er zitten wat onhebbelijkheden in die ik probeerde op te lossen dan wel voor de programmeur te definiëren zodat er wat aan gedaan kan worden. Dit alles werd gecombineerd met het bouwen/vormgeven/nadenken_over mijn nieuwe website. Kortom, genoeg aan het hoofd.
CB in het westen
Tegen 22:00 uur keek ik nog even naar buiten en zag dat de inversielaag doorbroken werd. Ten westen van mij ontstond een Cumulonimbus, maar die had nog niet echt de omvang die ik nodig achtte om wat onweer te vormen. Wel was me inmiddels opgevallen dat de temperatuur opvallend snel omlaag ging en dat de vochtigheid evenredig steeg. Het begon inmiddels knap benauwd te worden hier en ik besloot de situatie toch maar wat meer in de gaten te houden. Tien minuten later zag ik de eerste ontlading in de eerder genoemde Cumulonimbus.
Omdat de Cumulonimbus behoorlijk stil lag en de activiteit leek toe te nemen besloot ik de spullen bij elkaar te pakken, mijn buurman te vragen mee te gaan en vervolgens (met of zonder buurman) het hoogste punt in de buurt op te zoeken (de plaatselijke oud-vuilnisbelt ahum) om wat mooie foto's te nemen van het ontladingengeweld. Dat kon makkelijk omdat de Cumulonimbus nauwelijks van plaats leek te veranderen. De activiteit van de bliksem lag toen op circa 2 per minuut. Goed, de buurman ging graag mee, dus ik gewapend met wel 1 fotocamera, een statief, een zaklamp, en mijn buurman in de auto zonder dashboardverlichting naar de vuilnisbelt gereden die hier 500 meter vandaan ligt.
Na een flinke klim zag ik eenmaal boven aangekomen dat de Cumulonimbus enorm was uitgegroeid en dat de activiteit stevig was toegenomen. Na het opstellen van de hele zooi kon het fotograferen beginnen. Een duidelijk onweershaard was aanwezig dus ik kon zonder problemen foto's maken van het onweer. Eerst waren het nog alleen ontladingen tussen de wolk zichtbaar, maar uiteindelijk kwamen er ontladingen die de grond raakten en de activiteit liep steeds meer op. Uiteindelijk flitste het overal tussen west en noord van mij, hingen er flinke regengordijnen en realiseerde ik me dat ik daar mooi op tijd was. De locatie was ook perfect.
We stonden hoog met vrij uitzicht, het was lekker warm, droog en windstil. De ideale situatie die zich niet echt vaak voordoet. Tijdens het fotograferen hield ik de omgeving scherp in de gaten. Ik stond immers op het hoogste punt in de buurt en wou niet verrast worden door meer onweer boven mijn hoofd in plaats van een leuke bui op afstand. Achter mij kwam weliswaar wat bewolking opzetten maar het zag er niet dreigend uit dus ik ging vrolijk verder met fotograferen. TOT er plots een windje opstak.
CB boven het hoofd
Ik zag dat er nagenoeg boven mijn hoofd een Cumulonimbus aan het ontstaan was en voelde me niet meer veilig. De opdracht was toen: inpakken en wegwezen! Terwijl ik de boel met mijn buurman aan het inpakken was begon het te onweren net ten zuiden van onze locatie dus het tempo werd er ingezet.
Snel inpakken en naar de auto. Toen ik op de vuilnisbelt stond was het een beetje schemerig, in de auto ook nog. Drie (!) minuten later was het aardedonker en sloeg de bliksem rondom ons overal in en het donderde enorm in Hengelo. We zijn toen snel naar huis gereden om de stekkers er maar eens uit te trekken, een mailtje naar de bijz_weerlijst te sturen, de jassen te pakken en het overige foto- en filmmateriaal op te halen want de boel liep enorm uit de hand. Toen ik die 2 minuten thuis was was het nog steeds droog. Toen ik 30 seconden later naar de auto liep werd de kraan opengedraaid en goot het van de regen. Ik werd drijfnat in de vijftien meter lopen naar de auto. 
Nieuw hoogtepunt
Ik was van plan om naar één van de drie torenflats te gaan die Hengelo rijk is. Ze staan in Hengelo N/O kort bij elkaar. Twee geven uitzicht op west-noord-oost en een op zuid-oost-noord. Op de brandtrap is het goed toeven. Je staat er op 40 meter hoogte droog (tenzij het hard waait), en redelijk veilig.
Wel is het zo dat die ene keer dat ik op zo'n flat stond de bliksem recht over die flat trok en ik doodsangsten uitstond omdat het echt gevaarlijk werd. In dit geval leek me een onveilige situatie uitgesloten omdat de onweersactiviteit ten zuidoosten van Hengelo lag (en naar het noorden trok) en de eerdere cel inmiddels al een flink eind ten noorden van Hengelo lag.
Had ik toen de radarbeelden gezien dan was ik daar NOOIT naartoe gegaan! Aangekomen bij de flats regende het nog amper en flitste het in het noorden en zuidoosten. De cel in het noorden was al knap ver weg en het zuidoosten was alleen te zien over het centrum van Hengelo heen waar strooilicht en de laser van de plaatselijke disco eventuele foto's zou verknallen waardoor ik dus koos voor uitzicht op west-noord-oost.
Mede doordat de zuidoostcel een noordelijk trek had dacht ik die dan wel te kunnen fotograferen. Eenmaal boven op de brandtrap kon ik nog goede foto's maken van de noordelijke cel, deze was nog niet zo ver weg als ik dacht dus het was feest. Goed gedefinieerde haarden maakten het fotograferen van de bliksem tot een makkelijke klus. Ik kon mijn geluk niet op! Ook in het oosten ging het stevig te keer, de donders waren niet mis. Het was prachtig om daar bij te zijn.
Angstaanjagend dichtbij
Na een tijdje begon het te waaien en vanuit het zuiden begon het te flitsen (ik kon dat niet zien maar slechts gokken dat het indirecte geflits zich daar ophield). Plots begon het geheel onverwacht hevig te regenen en te waaien. Toen wist ik het: dit gaat heel erg fout. ik heb toen de camera's ingepakt, de jas over de spullen gelegd terwijl het keihard begon te onweren. Het statief dat op de 1 na hoogste etage stond durfde ik niet meer op te halen.
Overal om me heen sloeg de bliksem op korte afstand in. Wij zijn een paar etages lager gaan zitten om wat veiliger te zijn. Plots een flits met nagenoeg direct de donder. Ik vond het geweldig maar wist ook dat dit niet meer verantwoord was. Die inslag vond plaats op 200 meter afstand bleek later. Ik kon eigenlijk geen kant op. Ik wou mijn dure apparatuur niet daar alleen laten liggen maar eigenlijk moesten we daar weg. Kortom, goed verscholen op een lagere etage heb ik het ergste afgewacht. Met knikkende knieën, dat wel. Op een gegeven moment nam de wind af en hield de regen op. Toen besloot ik het fotograferen weer op te pakken. Het meeste gevaar was wel geweken. En in het half uur daarna nam ik de foto's van mijn leven.
Vette multistrokes en bijna alles tussen wolk en aarde. Geweldig. Stevige donders nog steeds want het was niet echt ver weg maar het grootste gevaar was wel geweken. Op een gegeven moment sloeg de bliksem op 5 kilometer afstand in in het dorp Borne terwijl de camera openstond! Het waren (dacht ik toen) 5 parallelle ontladingen tegelijk, wat een gezicht, wat een knallen! Later bleek op de foto dat het er een stuk of negen waren. GAAAAAAF!!!
Tegen 01:00 uur trok het allemaal verder naar het noorden (te ver om nog foto's te nemen) en zakte de activiteit ook ver ineen. Kortom, om 01:30 uur was ik weer thuis. We hebben toen de film nog even bekeken maar deze was nagenoeg overal overbelicht. Mijn buurman bediende de handycam maar hij moet nog veel leren op dat vlak ;)) Dat zal de volgende keer zeker beter gaan.
Helaas dus, slechte film maar ik verwachtte wel wat van de foto's. Na nog wat 'stills' van de film naar de weerlijst verstuurd te hebben ben ik tevreden maar ongeduldig gaan slapen. De fotorolletjes konden de andere morgen weg en ik was heeeeel erg benieuwd.
Mijn verwachtingen werden zwaar overtroffen. De foto's van mijn leven tot nu toe. Het zal nog een klus worden om nog mooiere te maken. Maar dat houd de uitdaging lekker warm.
Kortom, het was een zeer geslaagde avond. Ik heb weer eens was geleerd, de foto's zijn prachtig en ik ben een ervaring rijker. Ik ben er weer eens flink op gewezen dat onweer prachtig is maar tevens ook zeer gevaarlijk en onberekenbaar. Ik werd overvallen door noodweer op een plek waar ik toen even niet zijn wou. Al met al een geslaagde en leerzame avond. Ik hoop dan ook dat deze zomer meer van dit moois in petto heeft.
Overigens, er viel 4 km verderop waar ik woon slechts 5 mm regen in 10 minuten, terwijl elders in de stad alle viaducten onderliepen. Na de regenbui werd er warme lucht aangevoerd en even later koelde het redelijk af. Een dag om nooit te vergeten!