De Tri-State tornado van 18 maart 1925 (VS)

Op woensdag 18 maart 1925 trok de Tri-State tornado over de drie Amerikaanse staten Missouri, Illinois en Indiana. De tornado staat bekend als de dodelijkste en zwaarste tornado uit de geschiedenis van de Verenigde Staten. In 3,5 uur tijd werden vier plaatsen met de grond gelijk gemaakt en raakten zes dorpen zwaar beschadigd. 15.000 huizen en gebouwen over een verwoestend spoor van 350 kilometer lang en gemiddeld 400 meter breed werden vernield. Er vielen daarbij 695 doden en 2027 gewonden. Vrij weinig mensen zagen de tornado aankomen. Zelfs onder de boeren die een goed uitzicht hadden en normaal gesproken de lucht scherp in de gaten hielden, waren veel doden te betreuren.

Het noodweer ontstond deze dag rond 12.00 uur boven het zuidoosten van Missouri. Uit een zware onweersbui verscheen om 13.01 uur vijf kilometer ten noordwesten van Ellington (1) een tornado. De slurf raakte een paar keer de grond en daarbij kwam een boer om het leven. Al snel ontwikkelde de tornado zich tot een F2-tornado en met een snelheid van 116 kilometer per uur trok ze razendsnel naar noordoostelijke richtingen.

Om 13.15 uur maakte Annapolis (2) kennis met de Tri-State tornado. Dit plattelandsdorpje werd voor 90 procent verwoest en hierbij kwamen twee mensen om het leven. 75 anderen raakten gewond. Naast de tornado was er ook sprake van zware valwinden. Voordat de staatsgrens met Illinois werd bereikt had de tornado zich gesplitst in twee tornado’s. Om 14.00 uur werd in Biehle over een afstand van bijna 6 kilometer een dubbel schadespoor aangelegd. In Missouri kwamen totaal elf mensen om het leven.

Grote ravage in Illinois
Tot dusver was sprake van een normale zware tornado. Maar daar zou snel verandering in komen. Om 14.24 uur trok het noodweer over de Mississippi om in het zuiden van Illinois hevig toe te slaan. Na een ochtend met motregen, kregen de inwoners van Illinois te maken met plotselinge stortregens. Het eerste teken dat er iets ging gebeuren. Ooggetuigen omschreven het naderende noodweer als een soort pyroclastische wolk, die rollend naderbij kwam. De wolkenbasis lag op grondniveau. Het bleek een F5-tornado te zijn met windsnelheden van meer dan 450 kilometer per uur. De tornado had een breedte gekregen van 1600 meter. In de volgende 40 minuten, zouden 1423 mensen gewondraken en 541 overlijden.

Allereerst werd Gorham (3) volledig verwoest. Hierbij kwamen 37 mensen om het leven. De plaatsen Murphysboro, DeSoto (4) en West Frankfort (5) zouden vervolgens zeer zwaar worden getroffen. In Murphysboro kwamen om 14.34 uur in enkele minuten tijd 234 mensen om het leven. Het dorp heeft de twijfelachtige eer de plaats te zijn met het hoogste aantal doden door een tornado ooit. Volgens ooggetuigen werden huizen de lucht ingezogen, waarna ze in de lucht explodeerden als een bom. Anderen sloegen te pletter bij de landing. Een stenen kerk werd volledig verwoest, terwijl een begrafenis gaande was. Een baby werd uit de handen van de moeder gerukt en een koe werd uit een weiland opgezogen en een restaurant ingesmeten. Ondanks dat mensen schuilden in laaggelegen schuilplaatsen, kwamen ze om het leven, doordat veel puin op hen viel. Slechts enkelen die een schuilkelder hadden en deze tijdig wisten te bereiken overleefden het natuurgeweld. Na afloop brandde het stadje uren door. De brandweer was hulpeloos, omdat de watertoevoer was uitgevallen. Ooggetuigen zagen het vuur van de stad tot op 100 kilometer afstand branden.

Meer naar het noordoosten in West Frankfort ontsnapten 800 mijnwerkers om 14.40 uur aan de ramp. In de mijn viel het licht uit en toen de mannen via een nooduitgang naar boven wisten te ontsnappen, bleek hun dorp deels te zijn verwoest. Onder de slachtoffers en de 148 doden waren voornamelijk de vrouwen en kinderen van de mijnwerkers. Mensen die bovengronds waren en de storm overleefden waren volgens een ooggetuige 20 tot 30 minuten lang al het besef van de wereld kwijt. Ook het vlakbij gelegen Parrish kreeg met het noodweer te maken en zou nooit meer worden herbouwd. In Old Ben Coal Mine in West Frankfort werd een luchtdruk van 972 hPa gemeten. De tornado had hier een iets lagere treksnelheid gekregen van 90 kilometer per uur. In totaal kwamen in Illinois 613 mensen om het leven.

Indiana
Bij het passeren van de rivier de Wabash en tevens staatsgrens werd de enigszins afgezwakte tornado weer sterker. Hier in Indiana werd om 16.00 uur het dorp Griffin (6) met de grond gelijk gemaakt. Het schadespoor was 1200 meter breed. Daarna naderde het einde van de tornado. In plaats van een massieve wolk, was de hoofdtrechter zichtbaar met meerdere slurven eromheen. Ten noorden van Owensville werden uiteindelijk drie schadesporen over een lengte van bijna 10 kilometer gevonden. 85 boerderijen werden verwoest. Bovendien boog de tornado voor het eerst die middag af van haar kaarsrechte route en nam ze in snelheid toe tot 117 kilometer per uur. Het plaatsje Princeton mocht nog even kennismaken met het natuurgeweld en 15 kilometer ten noordoosten van deze plaats verdween rond 16.30 uur de dodelijkste tornado ooit. In heel Indiana kwamen 71 mensen om het leven.

Tornado's 1925

De weerkundige situatie
Wat er synoptisch die dag precies gebeurde is voor de Amerikaanse weerdienst niet helemaal duidelijk. De meteorologie stond nog in de kinderschoenen en er waren weinig waarnemingsposten. Zelfs als de meteorologen het gevaar hadden zien aankomen, dan was weinig mogelijk geweest. Slechts een enkeling had telefoon.

De week voorafgaande aan de tornado was het ongewoon warm voor de tijd van het jaar geweest. Vochtige warme lucht uit de Golf van Mexico was ver naar het noorden doorgedrongen. Meteorologen spraken in de ochtend de verwachting uit dat een koufront voor afkoeling zou zorgen. Ze waarschuwden voor regenbuien met windstoten. In de ochtend lag er een sterk lagedrukgebied boven Kansas. Deze trok naar het noordoosten en passeerde Missouri, Illinois en Indiana. Uit voorzichtige analyses van de Amerikaanse weerdienst blijkt dat de Tri-State tornado voornamelijk de ligging van het lagedrukgebied heeft gevolgd. Een bijzondere locatie want normaal gesproken ontwikkelen zware buien zich op buienlijnen en koufronten.

De onweersbui in Missouri waaruit de tornado ontstond blijkt merkwaardig genoeg te zijn ontstaan in de koude lucht vlak achter het koufront, op ongeveer 150 kilometer ten westen van het lagedrukgebied. De onweersbui haalde het koufront in en kwam terecht in het centrum van het lagedrukgebied. Daar kreeg het voeding van warme vochtige zuidelijke lucht en kreeg het te maken met een sterke windschering. In de bui trad rotatie op en ze veranderde in een supercel.

In de bovenlucht moet een sterke straalstroom met flinke windschering hebben gestaan, maar gegevens hierover ontbreken. Pas toen de bui in Indiana in koelere lucht kwam verdween ze.Onderzoekers vragen zich af of de Tri-State tornado inderdaad één tornado was of een familie van tornado’s. Het vermoeden bestaat dat er meerdere supercellen tot ontwikkeling kwamen, met meerdere tornado’s. Maar als dit zo was, dan had er nooit één lang schadespoor van 350 kilometer kunnen zijn. Slechts twee keer lijkt er in het hele schadespoor een onderbreking of een gedeelte met minder schade te zijn. En dan nog wel aan het begin en het einde.

Later deze dag kwamen ook elders tornado’s voor. In de staten Tennessee, Kentucky en Indiana doodden zeven andere tornado’s 52 mensen. Niet zoveel als bij de Tri-State tornado, maar wel evenveel als in een heel jaar gebruikelijk is. Totaal waren er deze dag 747 doden te betreuren.

Foto's van deze dag
(Alleen VWK-leden)

19-02-2013 | HetWeer_Historisch | 349
© 2024 Vereniging voor Weerkunde en Klimatologie