Mis(t)troostig
De vluchtelingencrisis verlamt Europa, de torenhoge inflatie onze economieën. Het spook van een diepe economische depressie doemt op aan de horizon. De oorlog in Oekraïne eist dagelijks nieuwe slachtoffers. Het is eigenlijk één doffe ellende.
De opwarming van de aarde is ondertussen stug doorgegaan, terug van nooit weggeweest, uiteraard. Daar gaan alle goede voornemens in Sharm el Sheik voorlopig weinig aan veranderen. Deze ketsen af op een muur van onbegrip , desinteresse en opportunisme. Dezelfde muur waartegen de klimaatactivisten steeds harder staan te trappen. Ik zie nog geen bressen ontstaan en koester weinig hoop.
Om de paar jaar wordt er zo'n 'Klimaattop' opgetuigd waar wetenschappers, wereldleiders en andere hotemetoten komen opdraven om alarm te slaan. Met priemende vingers, beschuldigingen, verontschuldigingen, spijtbetuigingen en uitingen van medeleven. Bij elke top worden er plannen gesmeed, oplossingen bedacht en kleine stapjes gezet. Uitvoering ervan blijkt vaak een moeizaam gebeuren. Tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren. Soms worden juist stappen terug gezet, uit eigenbelang of door onverwachte onstandigheden. Zoals de oorlog in Oekraïne, die ons dwong andere prioriteiten te stellen. Met wel als voordeel dat deze grote crisis ons dwingt versneld 'van het gas' af te gaan en op termijn ook onze olieverslaving af te schudden. Noodgedwongen in een hogere versnelling op zoek naar duurzame alternatieven. Beter voor natuur, milieu, klimaat en de mensheid.
Er is wel enige hoop: de recente geschiedenis heeft bewezen dat we wel degelijk wereldwijde crises kunnen bezweren als we met zijn allen de schouders eronder zetten. Laat ik, als advocaat van de duivel, mijn oor te luisteren leggen bij de 'klimaatontkenners' die zich met hand en tand tegen het 'alarmisme' verzetten. "Waar is de zure regen gebleven en dat 'gat in de ozonlaag' !?" Geen spoor meer van te herkennen, niemand heeft het er meer over, zo lijkt het tenminste. Kortom, volgens deze critici, duidelijke voorbeelden van "opgeklopte hysterie", net als die "zogenaamde klimaatverandering". Het antwoord op die sneer is heel simpel: hier is helemaal geen sprake van een hype, maar juist van een bewijs dat we door wereldwijd drastische maatregelen te nemen grote milieurampen kunnen afwenden.
Zure regen ontstaat door zwavel- en stikstofverbindingen in de atmosfeer. Deze komen daar terecht door de uitstoot van industrie, verkeer en de intensieve veeteelt. Zure regen leverde in de jaren zeventig van de 20e eeuw Zweden kristalheldere, levenloze meren op en stervende naaldbossen over de hele wereld. Die uitstoot werd drastisch teruggebracht door technologische vernieuwingen in alle sectoren. De natuur herstelde zich vervolgens geleidelijk aan.
Het gat in de ozonlaag diende zich, net als de zure regen, in de jaren (19)'70 aan als een potentiële bedreiging. De ozonlaag beschermt het leven op aarde tegen de schadelijke effecten van UV-straling van de zon. Door bijzondere atmosferische omstandigheden wordt vooral boven Antartica de ozonlaag aangetast. Elk voorjaar, rond september, halveert de ozonconcentratie zich boven een gebied zo groot als Afrika. Dat heeft gevolgen voor de inwoners van zowel Australië als Nieuw-Zeeland, waar in de zomermaanden de extra hoge UV-straling voor een explosieve groei van huidkanker heeft gezorgd. Deze landen voerden daarom in de jaren tachtig de "Slip! Slop! Slap!"-campagne in. "Slip a t-shirt on"- "slop sunblock on"- "slap on a sunhat".
Uit onderzoek kwam naar voren dat de zogenoemde CFK's (chloorfluorkoolwaterstoffen) de ozonlaag aantasten. Deze stoffen zaten in drijfgassen van spuitbussen en koelvloeistoffen van koelkasten. Er werden internationale verdragen gesloten, vastgelegd in het Montrealprotocol, dat inging op 1 januari 1989. Daarin werd ondermeer het gebruik van CFK's verboden. Het effect van dit verbod is merkbaar, maar het is wel een zaak van lange adem. De drijfgassen blijven nog lang aanwezig in onze atmosfeer. Vanaf de eeuwwisseling lijkt het gat in de ozonlaag boven Antartica kleiner te worden. Voorlopig moeten de 'Aussies' en 'Kiwi's' blijven opletten en zich tegen de zon beschermen.
Ook in onze kouwe kikkerlandje merken we dat de lucht schoner is geworden. Minder condensatiekernen betekent minder bewolking, minder neerslag en minder mist. Het aantal mistdagen is de laatste dertig jaar in Nederland sterk afgenomen. Dat het met name in de lente en zomer steeds zonniger, droger en warmer wordt heeft vooral met de klimaatverandering te maken. Toch speelt de schonere lucht waarschijnlijk ook een rol. In dat geval zijn we een beetje slachtoffer van ons eigen succes.
Dick Bravenboer.
De spannende verhalen van Ome Henk is het debuutalbum van Ome Henk - Zure Regen (2016 -- 5:35 seconde).
NASA: Gat in de ozonlaag is opnieuw kleiner (2017 -- 29 seconde)
A hole in the ozone layer (2022 -- 57 seconde)