Een Midzomernachtmerrie
De “horrorwinter” lijkt zo zoetjesaan, als begrip, te zijn ingeburgerd. Ieder jaar is er wel een, al dan niet zelfverklaarde, deskundige die een ijselijke winter voorziet waarin het openbare leven langdurig wordt gehinderd of zelfs lamgelegd. Uitgaande van dit strenge criterium beleefden we al veertig jaar geleden een winter van dat kaliber. De winter van 1978 / 79 grossierde in uiteenlopende ijselijkheden als (zeer) strenge vorst, ijzel en sneeuwstormen. Daarna kwam dit hooguit incidenteel voor, niet meer grootschalig (met uitzondering misschien van de zware ijzel van maart 1987 in de noordelijke provincies).
De “horrorzomer” lijkt nog niet echt toegetreden te zijn tot het algemeen bewustzijn. Je kunt er ook meerdere kanten mee op.
Voor sommigen verdient een totaal verregende vakantie een dergelijk predicaat. Voor mij draait de horror om de letter "h" , van "heet", "hittegolf" en "hitteplan".
De vorige zomer was een sprekend voorbeeld: recordwarm, bijzonder droog en zeer zonnig. In tegenstelling tot extreem winterweer komt tijdens een dergelijke zomer het openbare leven niet knarsend tot stilstand. Het leven wordt hooguit trager, slomer vanwege de hitte.
De statistiek spreekt overigens wel boekdelen: naast warmterecords, sneuvelen er ook mensen. Net als bij een strenge vorstperiode gaan tijdens een hittegolf de sterftecijfers omhoog. Het naijlend effect van een horrorzomer kan ook een stuk hardnekkiger zijn dan van een horrorwinter. Delen van ons land kampen nog steeds met grote droogte, die al een jaar aanhoudt.
Dit jaar was juni nipt recordwarm, met uitschieters tot 36 graden in het oosten des lands. In Frankrijk werd het lokaal nog 10 graden warmer, goed voor een landelijk hitterecord ongeacht de maand. Ook in Duitsland, Polen en Oostenrijk sneuvelden warmterecords. Vervolgens verliep de eerste helft van juli relatief koel.
Op de 4e kwam het tot grondvorst op vliegveld Twente en in Hupsel, zes dagen later opnieuw in Twente. Pas op 22 juli kon De Bilt zijn eerste dag van juli noteren. Dit was de opmaat naar een korte, maar intense hittegolf. Alle remmen gingen los. Jan Visser voorzag "thermische pesterij" in plaats van "verwennerij". Met opnieuw grote hitte in het verschiet zoemde ‘Warnsveld’ weer rond over de burelen van weerinstituten, social media en fora.
Dat nationale warmterecord zou deze zomer zijn 75e verjaardag vieren maar sneuvelde op de valreep. De bakens werden namelijk drastisch verzet. Na drie extreem hete dagen op rij (vanaf 24 tot en met 26 juli 2019) werd Warnsveld van zijn voetstuk gestoten om in een duikvlucht te geraken. Van een toppositie naar een gedeelde 23e plek, samen met Maastricht. Een beetje ontluisterend voor zo’n icoon dat 30 jaar stand wist te houden in het aanstormende AGW-geweld (Anthropogenic Global Warming; door de mens veroorzaakte opwarming). De 40-gradengrens werd uiteindelijk geslecht op 9 stations in 5 provincies.
Het zijn historische tijden, "hysterisch" lijkt ook een gepaste uitdrukking. Zo zoetjesaan raken we vertrouwd met het begrip "horrorzomer", een soort van midzomernachtmerrie.
Dick Bravenboer.