Vliegtuigstrepen
Contrails of vliegtuigstrepen die we op een zonnige dag in de lucht zien, kennen we allemaal. Het zijn wolken die worden veroorzaakt door vliegtuigen en aanwijzingen geven over de toestand van de bovenlucht. Door de toename van het vliegtuigverkeer verschijnen de vliegtuigstrepen steeds meer. Internationaal wordt onderzoek naar het voorkomen ervan gedaan, omdat wordt gedacht dat deze kunstmatige wolkenvorming warmte vasthoudt op aarde.
Ontstaan
De vliegtuigstrepen ontstaan door uitlaatgassen van vliegtuigmotoren. Een grote hoeveelheid waterdamp en roetdeeltjes komen in de lucht. Omdat vliegtuigen tussen de 9 en 11 kilometer hoogte vliegen, vindt wolkenvorming ook op deze hoogte plaats. De lucht is hier kouder dan 40 graden. De lucht bevat op die hoogte weinig waterdamp. De uitstoot van de motoren van een vliegtuig brengt veel waterdamp in de lucht, waardoor een contrails ontstaat. De waterdamp kristalliseert tot ijs en de vliegtuigstreep wordt een ijswolk. De streep begint meestal zo'n 30 tot 300 meter achter het vliegtuig. Daarom zijn er soms bijzonnen in te zien. Een veel voorkomend optisch verschijnsel.
Lang in stand
Infraroodopnamen genomen met weersatellieten laten zien dat een contrail uitwaaierde over een oppervlak van 12.000 km2. Clusters van meerdere contrails spreiden over een oppervlak van 35.000 km2. (Ter vergelijking; Nederland heeft een oppervlak van 40.000 km2). Vliegtuigstrepen blijven in veel gevallen langer dan een dag bestaan en soms langer dan twee dagen. Tegen die tijd is het spoor overgegaan in gewone bewolking en niet meer te herkennen. Experimenten door de NASA uitgevoerd, hebben dit aangetoond.
Aanwijzingen bovenlucht
De strepen geven aanwijzingen over de bovenlucht. Lossen de vliegtuigstrepen snel op dan wijst dat op droge lucht en is de kans op een weersomslag klein. Lossen de vliegtuigstrepen langzaam op en groeien ze flink uit dan is weersverandering te verwachten binnen een aantal dagen. Een mooiweerperiode wordt dus aangekondigd door de langdurige aanwezigheid van vliegtuigstrepen. Ook is de trekrichting van de bovenwind af te leiden. De snelheid is te zien aan hoe snel een vliegtuigstreep uit elkaar waait. Soms draaien de strepen om elkaar heen, wat op grote windactiviteit duidt op die hoogte.
Vliegtuigen doen ook het omgekeerde In altocumulusbewolking wil een vliegtuig nog wel eens de dunne wolk ter plaatste oplossen. Er ontstaat dan een gat in een wolkenlaag of als evenwijdig wordt gevlogen een messcherp "kanaal" in de wolk.