Zodiakaallicht

Het zodiakaallicht is een schuine piramidevormige zuil van licht die vanaf de horizon omhoog reikt tot soms wel 70 graden, soms zichtbaar enkele uren na zonsondergang en voor zonsopkomst. Het zodiakaallicht heet ook wel "valse schemering", wegens de soms hoge helderheid van het verschijnsel. Het heeft echter niets met de atmosfeer te maken; het effect ontstaat in het zonnestelsel.

Ontstaanswijze
Het zodiakaallicht ontstaat door kleine stofdeeltjes in het zonnestelsel die het zonlicht verstrooien. Deze stofdeeltjes bevinden zich in het baanvlak van de planeten. Het zodiakaallicht is het helderst dichtbij de zon en neemt af naarmate de hoek met de zon groter wordt; 90 graden van de zon af is het meestal al te zwak om waar te nemen.

Dat betekent dat het licht alleen duidelijk waarneembaar is vlak voor de astronomische ochtendschemering, of net na de avondschemering. De kleur van het zodiakaallicht is wit, net als het zonlicht, het is immers alleen verstrooiing.

Waarnemen
Het zodiakaallicht is in Nederland lastig waar te nemen, maar niet zo moeilijk als bijvoorbeeld het oppositielicht. De beste tijden zijn in het voorjaar net na de astronomische schemering 's avonds (ca. 1,5 uur na zonsondergang), of in het najaar net voor astronomische schemering; de ecliptica waarlangs het zodiakaallicht zich uitstrekt komt op die tijdstippen namelijk het steilst uit de horizon omhoog zodat het zodiakaallicht beter te zien is.

Laat je ogen wennen aan het donker voor ongeveer 15 minuten, en kijk dan richting oosten (najaar) of richting W (voorjaar). Na enig turen zie je dan de lichte gloed in de vorm van een schuine zuil uit de horizon omhoog reiken, zoals op de bijgaande foto's.

Fotografie
Voor fotografie van het zodiakaallicht gebruik je 800 ISO film of sneller (hoewel snellere film erg grove granulatie heeft); diafragma-instelling van f/2.8 of groter, belichtingstijden tussen 10 en 20 minuten, met een 28mm lens (of meer groothoek). Denk eraan dat de schemering niet teveel mag zijn begonnen omdat anders de foto snel overbelicht raakt. Het gebruik van een fisheye-lens is een aanrader!

Relevante links:
Oppositielicht
Fotografie optische verschijnselen
Diverse foto's van optische effecten.


Auteur: Harald Edens