Klimaatinformatie over Spitsbergen

Inleiding
Spitsbergen is een verzameling eilanden in de Noordelijke IJszee. Deze klimaatbeschrijving gaat voornamelijk over de omgeving van het hoofdeiland en de hoofdstad Longyearbyen. Spitsbergen ligt op 1000 kilometer afstand van de Noordpool.

Geografie
Spitsbergen (Svalbard) is een eilandengroep in de Noordelijke IJszee en staat onder Noors toezicht. De grootte van het land is ongeveer vergelijkbaar met de oppervlakte van Nederland en België samen. Op Spitsbergen wonen zo'n 2800 mensen. Het is daarmee het noordelijkste dichtbevolkte gebied. Andere gebieden in het poolgebied op deze breedtegraad zijn te vinden in Groenland en Canada.

Zestig procent van het land is bedekt met ijs en gletsjers. Het westen is redelijk ijsvrij en de meeste nederzettingen zijn daar te vinden. De grootste stad en tevens hoofdstad is Longyearbyen. Hier bevindt zich een echt winkelcentrum. Barentsburg is de tweede plaats waar 900 mensen wonen, die werkzaam zijn in kolenmijnen. Ny Ålesund, Sveagruva, Hornsund, Moskushamn, Grumantbyen, Abandoned, Tunheim, Isfjord Radio en Pyramiden zijn de andere nederzettingen op Spitsbergen. Tunheim ligt op een afgelegen eiland Bjornoya op 74 graden Noorderbreedte, een flink stuk zuidelijker van het hoofdeiland.

Landinwaarts is het landschap ruig met steile bergen. De meeste bergen zijn tussen de 800 en 1300 meter hoog. De hoogste bergtop is te vinden bij de Newtontoppen en is 1717 meter hoog. De Perriertoppen zijn even hoog. In totaal zijn er zes bergtoppen hoger dan 1400 meter.

Zo'n 7 procent van het land is bedekt met vegetatie. In de zomer ontdooit de bovenste laag in beschutte delen en kan de flora tot leven komen. In de omgeving van Longyearbyen groeien zo'n 100 plantensoorten en op heel Spitsbergen zijn er 176 bekend. Op Spitsbergen zijn vijf soorten bomen te vinden. Dit zijn vier soorten wilgen en één berkensoort. Deze bomen worden nooit hoger dan 30 centimeter. Daarna vriezen ze dood.

Doordat Spitsbergen tussen de 74 en 81 graden Noorderbreedte ligt, zakt de zon zomers tijdenlang niet onder de horizon. De middernachtzon begint in Longyearbyen op 16 april en duurt tot 22 augustus. De winternacht begint op 26 oktober en duurt tot 16 februari.

Klimaat
Spitsbergen heeft een poolklimaat. In feite kennen dit soort klimaten geen zomerseizoen. Volgens de klimaatindeling van Köppen is dit een E-klimaat, waarbij de warmste maand een gemiddelde temperatuur heeft, die lager is dan 10 graden Celsius.

Temperatuur
Gemiddeld vriest het op Spitsbergen 5 graden aan de kust. In de bergen is de gemiddelde jaartemperatuur
-15 graden.

In de winter is het in de donkere 24-uursnacht in Longyearbyen 15,2 graden onder nul. Het is goed mogelijk dat gedurende langere periodes de temperatuur daalt tot een waarde tussen de -20 en -30 graden.

De wind maakt het daarbij vaak nog onaangenamer en in de weersverwachting voor Spitsbergen is de gevoelstemperatuur (windchill) een serieuze factor. Doordat de zee in het voorjaar het koudst is, is maart ook de koudste maand van het jaar. De laagst gemeten temperatuur op Spitsbergen kwam voor in maart 1986. Toen werd het -46,3 graden.

In juli en augustus is het zo'n +4 tot +6 graden en in Longyearbyen is het in juli gemiddeld +6,2 graden. Op een mooie dag stijgt de temperatuur soms tot +12 graden. In juli 1979 steeg de temperatuur tot +21,3 graden en dat was zeer uniek. Vaker is het mistig of zijn er laaghangende wolken.

Doordat de zon 24 uur per dag boven de horizon is, weet die altijd wel door te breken. Meestal waait er een koude wind die wordt aangevoerd over een zee met een watertemperatuur van 2 tot 6 graden.

De noordoostkant staat onder invloed van noordpoolijs en een koude poolwind. Het is hier vaak kouder dan aan de westkust. De zee is ook vaker bevroren. Spitsbergen heeft over het algemeen een lage luchtvochtigheid, waardoor het minder koud aanvoelt, dan dat de thermometer aangeeft.

Wind en neerslag
Op Spitsbergen valt zo'n 150 tot 400 millimeter neerslag per jaar. In de hogere delen aan de oost- en westkust loopt deze hoeveelheid op tot 600 millimeter per jaar. Per 100 meter stijging neemt de neerslag met 15 procent toe. Longyearbyen heeft een jaargemiddelde van 182 millimeter. Het westelijker gelegen Barentsburg krijgt 368 millimeter neerslag per jaar. Er is geen natte of droge periode op Spitsbergen. Met enkele tientallen millimeters per maand is de neerslag gelijk verdeeld over het jaar. Wel zijn april, mei en juni de droogste maanden.

Op Spitsbergen waait het vrijwel altijd. Door de afwezigheid van vegetatie heeft de wind vrij spel. De wind waait doorgaans uit zuidelijke, westelijke of noordelijke richting. Dit is wel afhankelijk van de omgeving, want bergen veranderen het windpatroon. Tijdens de zomermaanden brengt soms een noorden of noordwestelijke wind koude Arctische lucht van de Noordpool naar Spitsbergen en sneeuwt het. Ook op de lagere delen van het eiland valt in de zomer dan sneeuw.

In de lagere delen van Spitsbergen is de bodem bedekt met sneeuw tussen september en begin juni. Slechts een paar maanden is de sneeuw weggesmolten. Boven de 600 meter ligt er het hele jaar door sneeuw. Door de altijd aanwezig wind stuift de sneeuw vaak op. In droge beschutte gebieden kan daardoor toch 1 tot 4 meter sneeuw liggen, terwijl de winderige gebieden nauwelijks een sneeuwdek hebben. Bij warme zuidwestelijke winden is er 's zomers in de bergen in het zuiden kans op lawines.

Weerlinks:
Het klimaat van Groenland
Het klimaat van IJsland
Het klimaat van Noorwegen
Het klimaat van Noord Canada
Het klimaat van Europees Rusland