08-01-2016 Vorstgrens boven Nederland: ijzel

IJzelvorming
De koude lucht boven het noordoosten, zat in een dunne laag boven het aardoppervlak. Dit was een uitloper van lucht boven Centraal/Oost-Europa die uit Rusland afkomstig was. De gehele periode bevond zich op geringe hoogte (ca. 1 km) al een warmere laag boven noordoost Nederland met ook daar maritieme lucht. Op deze hoogte was de temperatuur rond of boven het vriespunt. Tegen naderende fronten vanuit het westen wist de koude "plaklaag" (zoals vaak het geval is) weerstand te bieden. De zachtere lucht gaat bij een warmte(occlusie)front "opglijden" tegen de koude lucht. Deze keer duurde dat lang (de luchtsoorten waren door de verdeling en eigenschappen van hoge- en lagedrukgebieden nabij onze omgeving in evenwicht) en dat leverde neerslagvorming op, vaak in een laag met temperatuur boven het vriespunt (een klein deel van de neerslag viel wel uit vrieslucht als sneeuw, in Drenthe en delen van Friesland en Groningen: het sneeuwdek groeide daar tot ca. 3 cm). Als de neerslag vanuit de warme laag de vrieslucht in viel, raakte de neerslag onderkoeld. Zodra de regendruppels het aardoppervlak bereikten, bevroren ze: ijzel. Met dagelijkse neerslaghoeveelheden tot 8 mm werd soms een dikke en gevaarlijke ijzellaag gevormd, met als gevolg gladde wegen waarop geschaatst kon worden.

Gevolgen
Snelwegen in het noorden van het land werden slecht begaanbaar, waardoor er veel ongelukken gebeurden op bijvoorbeeld de A28, de N34 en de A37. Op de N34 werd dat één persoon fataal. Soms moesten deze wegen tijdelijk worden gesloten, maar lokale wegen waren nog gevaarlijker (deze worden met name 's nachts minder bereden dan snelwegen).
Volgens verschillende nieuwsbronnen kwamen in de ziekenhuizen in Noord-Nederland veel meer mensen met botbreuken binnen dan normaal. RTL meldde dat door de gladheid 610 mensen in ziekenhuizen belandden, op basis van 10 ziekenhuizen in de drie noordelijke provincies.
Ook noordelijke delen van Flevoland, Gelderland, Noord-Holland en kwamen enige tijd in de vorst, waarbij er ook in de twee eerstgenoemde provincies ijzel optrad. Hiervoor gaf het KNMI op diverse dagen codes geel, oranje en rood uit.


Figuur 1: temperatuurverloop in noordoost Nederland. Kleurenbalk geeft schematisch de ligging van de grens van de koude en zachte lucht (bron data: KNMI).


Figuur 2: temperatuurverloop in noordwest Nederland. Kleurenbalk geeft schematisch de ligging van de grens van de koude en zachte lucht (bron data: KNMI).

Verder lezen (klik; KNMI) en leden ook hier (klik voor Synoptisch overzicht 3-7 januari)

Bronnen: KNMI, RTL, NOS