21-05-2015 Antarctica verliest sinds 2009 meer ijs dan eerder gedacht
Een groep wetenschappers, onder leiding van een team van de Universiteit van Bristol, UK heeft een plotselinge toename van ijsverlies in een eerder stabiele regio van Antarctica waargenomen. Het onderzoek is vandaag gepubliceerd in Science.
Met behulp van metingen van de hoogte van de Antarctische ijskap gemaakt door een combinatie van satellieten, vonden de onderzoekers dat het Zuidelijke Antarctische schiereiland geen tekenen van verandering toonde tot 2009. Rond 2009, begonnen meerdere immense gletsjers langs de kust, sommige meten 750 km in de lengte, plotseling ijs in de oceaan te verliezen op een vrijwel constante snelheid van 60 kubieke km - of ongeveer 60 miljard liter - water per jaar.
Dit maakt de regio de tweede grootste bijdrager aan de zeespiegelstijging in Antarctica en het tempo van ijsverlies toont geen tekenen van vermindering.
Dr Bert Wouters, een Marie Curie Fellow aan de Universiteit van Bristol, die de studie leidt: "Tot op heden, hebben de gletsjers ongeveer 300 kubieke km water toegevoegd aan de oceaan. Dat is het equivalent van het volume van bijna 350.000 Empire State Buildings tesamen'
De veranderingen werden waargenomen met behulp van de CryoSat-2 satelliet, een missie van de European Space Agency gewijd aan remote-sensing (op afstand waarnemen) van ijs. Van een hoogte van ongeveer 700 km, zendt de satelliet een radarimpuls naar de aarde, dat wordt gereflecteerd door het ijs en vervolgens wordt terugontvangen op de satelliet. Met de tijd die de puls nodig heeft om heen en weer te reizen, kan de hoogte van het ijsoppervlak worden vastgesteld met zeer grote nauwkeurigheid. Door het analyseren van ongeveer 5 jaar gegevens, vonden de onderzoekers dat het ijs van sommige gletsjers momenteel met wel 4 meter per jaar daalt.
Het ijsverlies in de regio is zo groot dat het kleine veranderingen in het zwaartekrachtveld van de aarde veroorzaakt, wat kan worden gedetecteerd door een andere satellietmissie, de Gravity Recovery and Climate Experiment (GRACE).
"Het feit dat zo veel gletsjers in zo'n groot gebied plotseling ijs begonnen te verliezen kwam als een verrassing voor ons," vervolgt Dr. Wouters. "Het toont een zeer snelle respons van de ijskap. In slechts een paar jaar is het dynamische regime volledig verschoven".
Gegevens uit een Antarctische klimaatmodel toont aan dat de plotselinge verandering niet kan worden verklaard door veranderingen in de sneeuwval of luchttemperatuur. In plaats daarvan, het schrijft het team het snelle ijsverlies toe aan opwarming van de oceanen.
Veel van de gletsjers in de regio worden opgenomen in ijsplaten die drijven op het oppervlak van de oceaan. Die ijsplaten fungeren als een steun om het ijs te laten rusten op gesteente in het binnenland, en zo het vertragen van de doorstroming van de gletsjers naar de oceaan. De westenwinden die Antarctica omringen zijn in de afgelopen decennia krachtiger geworden als gevolg van de opwarming van de aarde en de aantasting van de ozonlaag. De sterkere winden duwen warm water van de Zuidelijke Oceaan poolwaarts, alwaar ze de gletsjers en drijvende ijsplaten van onderen aantasten.
IJsplaten in de regio hebben bijna een vijfde van hun dikte verloren in de laatste twee decennia, waardoor de weerstandwerking op het afschuiven van de gletsjers vermindert. Een belangrijke zorg is dat een groot deel van het ijs van het Zuidelijke Antarctische schiereiland op gesteente rust dat onder de zeespiegel, dieper landinwaarts ligt. Dit betekent dat - zelfs als de gletsjers zich terugtrekken - het warme water hen ook ver landinwaarts zal bereiken en ze dan nog meer zal laten smelten.
Dr Wouters: "Het lijkt erop dat ergens rond 2009, het dunner worden van de ijsplaat en het smelten van de onderzijde van de gletsjers een kritische drempel overschreed die het plotselinge ijsverlies op gang bracht. Echter, in vergelijking met andere regio's in Antarctica, is het zuidelijke schiereiland vrij weinig bestudeerd, juist omdat het geen veranderingen in het verleden liet zien, ironisch genoeg.
"Om de oorzaak van de veranderingen te duiden, moeten meer gegevens worden verzameld. Een gedetailleerde kennis van de geometrie van de lokale ijsplaten, de oceaanbodemtopografie, ijsplaatdikte en gletsjerstroomsnelheden zijn cruciaal om te kunnen aangeven hoe lang het huidige dunner worden zal aanhouden. "
Vertaald door VWK. Bron: Bristol University
A glacier system on Livingstone Island located near the Antarctic Peninsula, discharging ice into the ocean.
Foto: Dr Alba Martin-Español. (Een gletsjer op Livingstone Island gesitueerd nabij het Antarctische schiereiland).
Paper:
'Dynamic thinning of glaciers on the Southern Antarctic Peninsula' by Bert Wouters, Alba Martin-Español, Veit Helm, Thomas Flament, Melchior van Wessem, Stefan Ligtenberg, Michiel van den Broeke and Jonathan Bamber in Science.
Zie ook: De Volkskrant
Video: MP4 mechanisme smelten gletsjers