Klimaat informatie over Finland

Geografie
Finland kan worden onderverdeeld in drie geografische streken. In het zuiden en het westen ligt een laagliggende kuststrook van 30 tot 130 kilometer breed. In deze strook liggen de belangrijkste steden en akkerland.
De kuststrook gaat langzaam over in een enorm bebost binnenlands plateau van 90 tot 180 meter hoog. In dit gebied liggen ongeveer 60.000 meren en meertjes, met vele korte rivieren, beken en kanalen.

Ten noorden van de noordpoolcirkel ligt de derde streek van het land. Dit maakt deel uit van Lapland. Het gebied is dun bebost en heeft een gemiddelde hoogte van ongeveer 340 meter. In het noordwesten ligt de Haltiatunturi en is met 1324 meter het hoogste punt van Finland. Lapland is dunbevolkt, maar wereldwijd gezien is dit het dichtstbevolkte gebied binnen de poolcirkel.

In een groot deel van Lapland heerst 's winters de poolnacht, waarbij gemakkelijk temperaturen optreden tot meer dan -30 °Celsius. 's Zomers, wanneer daar de zon nauwelijks ondergaat, kan het opmerkelijk warm worden, tot boven de +30 °Celsius. De bodem bestaat uit de zogenaamde permafrost, waarvan 's zomers alleen de bovenste meters ontdooien. Het smelt- en regenwater kan dan nauwelijks weg, zodat het landschap op veel plaatsen moerassig of venig is.

In totaal bestaat Finland uit driekwart bos en ongeveer tien procent water en akkerland. Finland is na Rusland het bosrijkste land van Europa. De kust wordt gevormd door eilandjes, schiereilandjes, rotsstranden en enkele uitgestrekte zandstranden.

In de Botnische Golf en de Finse Golf liggen voor de kust zo'n 30.000 eilandjes. De Åland-eilanden liggen voor de kust van Zweden. De Botnische Golf vriest in de winter voor een deel dicht. Drijfijs komt vaak ver zuidelijk. Doordat het zoutgehalte van de Oostzee lager is dan bijvoorbeeld de Noordzee (circa 0,5 procent, tegenover ruim 3 procent in de Noordzee), vormt zich in deze binnenzee veel gemakkelijker ijs. In de zomer wordt het zeewater er op veel plaatsen 15 graden.

Klimaat
Finland heeft een extreem landklimaat met neerslag in alle jaargetijden. De eerste honderd kilometer in het zuidwesten kent een warme zomer, de rest van het land een koele zomer. De gemiddelde jaartemperatuur varieert van -2 graden in het noorden tot +5 in het zuiden. (zie onderstaande kaart). Jaarlijks valt er 370 tot 650 millimeter neerslag en een groot gedeelte valt als sneeuw.

Temperatuur

Zomer
In de zomer zijn de dagen lang in Finland. Boven de poolcirkel is er op 21 juni 24 uur per dag zon en in Helsinki duurt de nacht maar 5 uur. In het noordelijke Utsjoki schijnt van 17 mei tot 28 juli de middernachtzon.

In juli loopt de temperatuur dagelijks op tot 21 graden in het zuiden en 17 graden in het noorden. Ondanks de middernachtzon daalt de temperatuur in de julinacht tot gemiddeld 9 graden. De zon staat immers niet meer hoog boven de horizon en bovendien is het vaak bewolkt in Lapland. In Lapland kan het in de zomer vriezen.

Tijdens de zomer kan het behoorlijk warm worden in Finland. Tot in Lapland, waar de zomer twee maanden korter duurt, zijn herhaaldelijk temperaturen gemeten tussen 25 en 30 graden. Maar een temperatuur van 32 graden is wel de absolute grens. Ook het zuiden kent tropische dagen, maar door het afkoelende effect van het zeewater komen ze minder voor dicht langs de kust en op de eilanden. In Helsinki is 31,6 graden de hoogste temperatuur van de laatste jaren.

In Turku werd op 9 juli 1914 zelfs 35,9 graden gemeten, het eeuwrecord voor Finland. Op verscheidene plaatsen werd het die dag 35 graden, wat zeer bijzonder is. In het zuiden en landinwaarts wordt het 's zomers op 10 tot 15 dagen warmer dan 25 graden. In het noorden stijgt de temperatuur op 5 tot 10 dagen boven de 25 graden. De Finnen spreken bij een langere periode van 25 graden al van een hittegolf.

Winter
De winter begint in Lapland rond half oktober en elders in Finland in november.De dagen zijn kort en boven de poolcirkel is er op 21 december tijdelijk geen zon. In Helsinki schijnt deze zes uur. In het noordelijke Utsjoki heerst van 25 november - 17 januari de poolnacht.

Het gebrek aan zonneschijn zorgt voor lage temperaturen. Vooral als een hogedrukgebied verschijnt boven Lapland, daalt de temperatuur flink boven het sneeuwdek. In januari vriest het in Lapland gemiddeld 20 graden en aan de zuidkust 10 graden.

Een blik op de absolute minima laat zien dat in vrijwel heel Finland de temperatuur kan dalen tot -30 graden. Het noorden kent extremen van -50 graden. De laagste temperatuur in Finland werd gemeten in 1999, toen daalde deze tot -51,.5 graden. In Helsinki is de temperatuur in 1987 gedaald tot -34,3 graden. Meestal is het hier aan de Finse Golf minder koud dan in het noorden.

Wanneer een zachte zuidwestelijke stroming Finland weet te bereiken, stijgt de temperatuur ook 's winters tot boven nul. Het kan dan zelfs 6 graden worden en de zachte lucht weet dan ook Lapland te bereiken. In april ontdooien de de meren in het zuidwesten en in juni zijn de meren in Lapland ijsvrij.

Neerslag
De neerslaghoeveelheid neemt in Finland van zuid naar noord af. De meeste neerslag (650 millimeter) valt in de zuidelijke kuststreek aan de Finse Golf en in het oostelijke binnenland. Hier trekken de meeste depressies langs. De minste neerslag (370 millimeter) valt in het uiterste noorden aan de lijzijde van de Noorse bergen.

Augustus is in vrijwel het hele land de natste maand en februari de droogste maand. Aan de zuidkust valt er in augustus gemiddeld 85 millimeter, iets meer dan in Nederland. In februari valt er in het drogere noorden zo'n 13 millimeter neerslag in de vorm van sneeuw. De grootste dagsommen liggen rond 150 millimeter en het eeuwrecord staat op naam van weerstation Lahnus: 198,4 mm op 21 juli 1944.

Sneeuw
Het aantal sneeuwdagen varieert van 50 in het zuiden tot 85 in het noorden. Vanaf oktober blijft in het noorden de eerste sneeuw liggen en pas in mei dooit de laatste sneeuw weg. In het zuiden blijft de sneeuw van november tot en met april liggen.

Februari en maart zijn doorgaans de maanden dat de meeste sneeuw op de bodem ligt. In Helsinki bedraagt het gemiddelde sneeuwdek dan 35 centimeter. Elders langs de kust bedraagt het sneeuwdek zo'n 20 tot 30 centimeter. In het binnenland ligt rond die tijd dan zo'n 60 tot 90 centimeter sneeuwdek.

Onweer
Op gemiddeld 8 tot 14 dagen komt het tot onweer. Het meeste onweer komt voor in het binnenland en langs de zuidkust. Het noorden en westen langs de Botnische Golf telt 4 à 8 onweersdagen. De onweersactiviteit bestaat uit eenvoudige buien en niet uit grote onweerscomplexen. Een enkele keer gaat een bui met een windhoos gepaard.

Zonneschijn
In Finland schijnt de zon vooral langs de kust. In Helsinki en Vaasa schijnt deze gemiddeld 1782 uur, meer dan in De Bilt. In het noordelijke Haparanda aan de Botnische Golf zelfs 1818 uur. Landinwaarts is het aantal zonne-uren minder en in het Lapland (Ivalo) schijnt de zon jaarlijks slechts 1090 uur. Hier heerst in de winter de duisternis en is het zomers langdurig bewolkt. Toch schijnt de zon in Lapland in juni met 275 uur meer dan in Spanje.

Mist komt het meeste voor in de herfst en dan vooral 's nachts in het zuiden. In de winter blijft mist ook overdag aanwezig en het gebied dat op 40 tot 80 kilometer van de kust ligt staat bekend als een hardnekkig mistgebied.

Wind
Finland ligt in een gebied dat regelmatig wordt bereikt door depressies. Vooral in de winter is dat het geval. De zuidwestelijke wind overheerst dan ook in Finland. Een noordoostenwind komt het minste voor.

In het binnenland is de windkracht het laagst. Op zee kan het wel hard waaien. In de herfst en winter wordt gemiddeld twee keer per maand windkracht 9 gehaald.

Weerlinks:
Het klimaat van Noorwegen
Het klimaat van Zweden
Het klimaat van Europees Rusland


Foto's Maarten van der Hoeven